ABD’de tarihin en uzun hükümet kapanması geride kalırken açıklanmaya başlanan ekonomik veriler yatırımcılar tarafından yakından takip ediliyor.
Geçen hafta açıklanan verilere göre, ABD’de tarım dışı istihdam eylülde 119 bin kişi artarak beklentilerin üzerinde gerçekleşirken işsizlik oranı yüzde 4,3’ten 4,4’e çıktı. Ülkede ilk kez işsizlik maaşı başvurusu yapanların sayısı ise 15 Kasım ile biten haftada bir önceki haftaya kıyasla 8 bin kişi azalarak 220 bine geriledi.
Analistler, tarım dışı istihdam verisindeki toparlanmanın ülkedeki istihdam piyasasına yönelik soğuma endişelerini azalttığını söyledi. Ülkede beklenenden daha güçlü bir istihdam artışına işaret eden veriler, Fed’in 9-10 Aralık tarihlerindeki toplantısı öncesinde açıklanan son istihdam verisi oldu.
Öte yandan, ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu, federal hükümetin kapalı olduğu süreçte verilerin toplanamaması nedeniyle ekim ayına ilişkin Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verisinin yayımlanmayacağını duyurdu.
Daha önce 10 Aralık’ta yayımlanması planlanan kasım ayı TÜFE verisinin ise 18 Aralık’ta açıklanacağı bildirildi.
Para politikası tarafında, Fed’in son toplantısına ilişkin tutanaklar faiz indirimleri konusunda görüş ayrılığı olduğunu ortaya koydu. Tutanaklarda, “Komitenin aralık toplantısında hangi politika kararının en uygun olacağı konusunda güçlü şekilde farklılaşan görüşler dile getirildi.” ifadeleri kullanıldı.
FED YETKİLİLERİNİN AYRIŞAN MESAJLARI BELİRSİZLİĞİ ARTIRIYOR
Fed yetkililerinden hafta boyunca gelen açıklamalar da tutanaklardaki ayrışmayı kanıtladı. Para piyasalarında Fed’in aralık ayına yönelik faiz indirim beklentileri Fed yetkililerinden gelen ayrışan mesajların etkisiyle sert değişimler gösterirken piyasalarda Fed’in aralık ayındaki kararına yönelik belirsizlikler yüksek kalmayı sürdürdü.
Cleveland Fed Başkanı Beth Hammack, enflasyonu yüzde 2 hedefine düşürmeye devam edebilmek için ılımlı ve bir nebze kısıtlayıcı politika duruşunun sürdürülmesi gerektiğini belirtti.
Fed Yönetim Kurulu Üyesi Michael Barr da bankanın daha fazla faiz indirimini değerlendirirken temkinli hareket etmesi gerektiğini söyledi. Barr, enflasyonun hala yüzde 3 civarında seyretmesinden endişe duyduğunu vurguladı.
Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee ise enflasyonda kaydedilen ilerlemenin durmuş gibi göründüğünü ve ters yöne gidebileceğine dair uyarılar verdiğini belirterek bunun kendisini huzursuz ettiğini ifade etti.
Bunlara karşın New York Fed Başkanı John Williams’ın iş gücü piyasasının zayıflamasıyla kısa vadede faiz oranlarının yeniden düşürülmesi için alan gördüğünü söyledi. İstihdama yönelik aşağı yönlü risklerin arttığını, enflasyona yönelik yukarı yönlü risklerin ise azaldığını belirten Williams, para politikasının ılımlı şekilde kısıtlayıcı olduğunu düşündüğünü aktardı.
New York Fed Başkanı Williams’ın açıklamaları sonrası para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in aralık toplantısında faiz indirimine gitme ihtimali yüzde 70’in üzerine çıktı.
FED YÖNETİM KURULU ÜYESİ “YÜKSEK DEĞERLEME” ENDİŞELERİNE KATILDI
Bunların yanı sıra Fed Yönetim Kurulu Üyesi Lisa Cook geçen hafta “yüksek değerleme” endişelerine yönelik konuşurken finansal sistemdeki bazı risklere vurgu yaptı.
Cook, ABD ekonomisini desteklemeye yardımcı olan tarihsel olarak yüksek seviyelerdeki varlık fiyatlarındaki bir çöküşe şaşırmayacağını belirterek “Şu anda, varlık fiyatlarında büyük düşüşler yaşanma olasılığının arttığını izlemliyorum.” dedi.
Böyle bir düşüşün tek başına finans piyasalarında istikrarsızlığa işaret etmeyeceğini belirten Cook, finansal sistem için bir dizi risk bulunduğunu bunların ise hızla büyüyen özel kredi piyasaları, hazine menkul kıymetleri piyasasındaki hedge fon ticareti ve makine tabanlı ticarete üretken yapay zekanın benimsenmesinin yer aldığını belirtti.
NEW YORK BORSASI NEGATİF SEYRETTİ
Bu gelişmelerle New York borsasında geçen hafta satıcılı bir seyir öne çıktı. Haftalık bazda New York borsasında S&P 500 yüzde 1,95, Nasdaq endeksi yüzde 2,74 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,91 düştü.
Kurumsal tarafta ise geçen hafta beklentilerin üzerinde finansal sonuçlar açıklanmasına yükselen Nvidia hisseleri, teknoloji hisselerine yönelik yüksek değerleme endişelerinin etkisiyle haftayı yüzde 5,9 düşüşle tamamladı.
Teknoloji hisseleri ve yarı iletken hisselerindeki satıcılı seyir geçen hafta da etkisini göstermeye devam etti. Haftalık bazda AMD’nin hisseleri yüzde 17,4, Palantir Technologies’in hisseleri yüzde 11, Amazon’un hisseleri yüzde 6, Intel’in hisseleri yüzde 2,9 ve Meta’nın hisseleri yüzde 2,5 düşüşle haftayı tamamladı.
ABD’nin 10 yıllık tahvilinde yatırımcıların daha güvenli bir yatırım aracı talebinin etkisiyle alıcılı bir seyir öne çıkarken, tahvil faizi 7 baz puan azalışla yüzde 4,07 seviyesine geriledi. Altının ons fiyatı haftalık bazda yüzde 0,52 azalışla 4 bin 66 dolardan kapanırken, değerli metalde denge arayışı öne çıkıyor.
Dolar endeksi haftalık bazda yüzde 0,9 artışla 100,2 seviyesinden kapandı. Brent petrolün varil fiyatı ise haftayı yüzde 3,1 değer kaybıyla 61,9 dolardan tamamladı.
24 Kasım ile başlayacak haftada pazartesi Dallas Fed imalat endeksi, salı üretici enflasyonu ve perakende satışlar, çarşamba Fed’in Bej Kitap Raporu ve haftalık işsizlik maaşı başvuruları takip edilecek. Şükran günü tatili sebebiyle New York borsası perşembe günü kapalı olacak. Cuma günü ise işlemler yarım gün gerçekleşecek.
AVRUPA BORSALARI SATICILI SEYRETTİ
Avrupa borsaları geçen hafta satıcılı seyrederken gelecek hafta Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde’ın konuşması ile Almanya’da büyüme ve enflasyon verileri yakından takip edilecek.
Cuma günü Almanya’nın Frankfurt kentinde düzenlenen 35. Avrupa Bankacılık Kongresi’nde açıklamalarda bulunan ECB Başkanı Lagarde, Avrupa Birliği’nin (AB) ABD’nin ticaret tarifelerinin etkisini iç engelleri azaltarak telafi edebileceğini dile getirdi.
Lagarde, AB’nin ihracat odaklı ekonomik modelinin küresel düzeydeki korumacı eğilimlerle sarsıldığını, bunun da ABD Başkanı Trump’ın gümrük vergilerinden Çin’in nadir elementler üzerindeki hakimiyetine kadar uzandığını vurguladı.
ABD’nin geçen hafta Rusya-Ukrayna Savaşı’nı çözme yönündeki çabalarını yeniden artırması Avrupa’da savunma sanayisi şirketlerinin hisseleri üzerinde baskı oluşturdu.
Bölgede geçen hafta açıklanan verilere göre Avro Bölgesi’nde enflasyon aylık yüzde 0,2, yıllık yüzde 2,1, ve çekirdek enflasyon yüzde 2,4 ile beklentiler dahilinde gerçekleşti.
Bu gelişmelerle geçen hafta İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1,64, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 2,29, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 3,03 ve Almanya’da DAX endeksi yüzde 3,29 geriledi.
Gelecek haftanın veri takviminde çarşamba Avro Bölgesi’nde ECB Başkanı Lagarde’ın konuşması, Almanya’da IFO iş ortamı güven endeksi, salı Almanya’da büyüme, perşembe Avro Bölgesi’nde tüketici güven endeksi, cuma Almanya’da enflasyon ve işsizlik oranı verileri yer alıyor.
SATIŞ AĞIRLIKLI SEYİR ASYA PİYASALARINA DA TAŞINDI
Asya borsalarında geçen hafta satış ağırlıklı bir seyir öne çıkarken ABD endekslerinde artan risk algısının bölge piyasalarına da yansıdığı gözlendi.
Ayrıca Japonya’daki mali kaygıların yanı sıra ülkede açıklanan ekonomik teşvik paketi, enflasyonist baskıları artıracağına yönelik endişeleri artırdı. Japonya’da kabine, 21,3 trilyon yen tutarındaki ekonomik teşvik paketini onayladı. Söz konusu adım genişleyici mali önlemler alma vaadi veren yeni lider Takaiçi Sanae’nin ilk büyük adımı oldu.
Paket, Kovid-19 salgınından bu yana en büyük teşviki temsil eden 17,7 trilyon yenlik genel hesap harcamalarını içeriyor. Ayrıca, paket, 2,7 trilyon yenlik vergi indirimi de kapsıyor. Konuya ilişkin konuşan Takaiçi, ekonomik büyüme yoluyla sürdürülebilir kamu finansmanına ulaşabileceklerini belirterek vergi gelirleri yeterli olmazsa, paketi yeni tahvil ihracıyla finanse edeceklerini ifade etti.
Bölge genelinde makroekonomik veri akışı da takip edilirken Japonya’da ekim ayına ilişkin TÜFE yıllık bazda yüzde 3 ile beklentilere paralel arttı. Ülkede 3. çeyreğe ilişkin GSYH ise yıllık bazda yüzde 1,8 azaldı. Beklentiler ülke ekonomisinin yüzde 2,4 daralması yönündeydi. Açıklanan veri Japon ekonomisinin 6 çeyrektir ilk kez daraldığını ortaya koydu.
Analistler, Japonya’da büyümenin kötü gelmesinin ABD’nin uyguladığı gümrük tarifelerinden dolayı ülke ihracatının olumsuz etkilenmesinden kaynaklandığını söyledi. ABD’nin Japonya’ya gümrük vergilerini eylül ayında yüzde 15’e çektiğini anımsatan analistler, bundan dolayı ülkede 4. çeyrek büyüme verisinin pozitif gelebileceğini kaydetti.
Bu arada, Çin Merkez Bankası 1 yıllık kredi faiz oranı yüzde 3’te, 5 yıllık kredi faiz oranını da yüzde 3,50’de sabit bıraktı.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 3,90, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 5,09, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 3,95 ve Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 3,48 geriledi.
Gelecek hafta cuma Japonya’da işsizlik oranı, Tokyo TÜFE, perakende satışlar ve sanayi üretimi verileri açıklanacak. Pazartesi günü Japonya’da piyasalar tatil nedeniyle kapalı olacak.
YURT İÇİ PİYASALAR POZİTİF SEYRETTİ
Yurt içinde geçen hafta alış ağırlıklı seyir öne çıkarken BIST 100 endeksi haftalık bazda yüzde 3,38 yükselişle 10.922,86 puandan kapandı.
Geçen hafta “Avrupa Ekonomik Öngörüsü 2025 Sonbahar” raporunu yayımlayan AB Komisyonu, Türkiye ekonomisinin bu yıl ve 2026’da yüzde 3,4 büyüyerek dirençli kalmaya devam edeceğini ve büyümenin 2027’de yüzde 4’e yükseleceğini öngördü.
Dolar/TL, haftayı önceki haftalık kapanışın yüzde 0,5 üzerinde 42,4410’dan tamamladı.
Gelecek hafta yurt içinde pazartesi reel kesim güven endeksi, kapasite kullanımı, perşembe ekonomik güven endeksi, dış ticaret dengesi, cuma işsizlik oranı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) finansal istikrar raporu takip edilecek.
