Liselerde 14 Temmuz’da başlayan tercih maratonu devam ediyor. Bu yıl Liseye Geçiş Sınavı’na (LGS) 963 bin 142 öğrenci katıldı. LGS puanıyla öğrenci alacak liselerin kontenjanı ise 201 bin 417 olarak açıklandı. Yani sınava katılmayanlarla birlikte bu yıl 900 bine yakın 8’nci sınıf öğrencisi adrese dayalı sistemle liselere yerleşecek.
Milyonlarca veli çocuğu LGS puanıyla öğrenci alan liselere yerleşemediği için moral bozukluğu yaşıyor. Velilerdeki endişe çocuklarının iyi bir liseye gidemezse üniversiteyi kazanamayacağı yönünde. Oysaki bu tamamen bir önyargı. Eskilerin tabiriyle “mahalle mektepleri” olarak anılan ve sınavsız yerleşilen yerel liselerin üniversite başarısı da oldukça yüksek. Geçen yıl Yükseköğretim Kurumları Sınavı’na (YKS) giren adaylardan 987 bin 451’i üniversitelere yerleşti. Bu öğrencilerin yalnızca 238 bin 917’si LGS ile öğrenci alan liselerden mezun oldu. 748 bini ise adrese dayalı liselere yerleşen öğrencilerden oluşuyor. Eğitim Uzmanı Salim Ünsal’ın SABAH’la paylaştığı istatistikleri göre bu liselerden mezun 321 bin 29 öğrenci 4 yıllık bir lisans programına, 321 bin 29’u da 2 yıllık önlisans programlarını kazandı.
TIP VE HUKUĞA YERLEŞİYORLAR
Ünsal’ın hazırladığı bir başka çalışmaya göre 2023’te baraj puanı şartı olan alanlara yerleşen yerel lise mezunlarının sayısı da oldukça fazla. Örneğin 2023’te Tıp’a LGS ile öğrenci alan liselerden mezun 7 bin 191 öğrenci yerleşirken, yerel liselerden yerleşen sayısı 3 bin 35 oldu. Hukuk programlarına LGS ile öğrenci alan liselerden mezun 3 bin 144 öğrenci yerleşirken bu sayı yerel liselerde 2 bin 967. Psikolojiye bin 63 LGS okulu mezunu öğrenci yerleşirken bu sayı yerel liselerde 2 bin 795 oldu. Mimarlığa bin 499 yerel lise mezunu yerleşirken, sınavla öğrenci alan liselerden mezun öğrencilerin sayısı 764.
YEREL TERCİHLER NASIL YAPILACAK?
Ancak öğrenci ve veliler yerel yerleştirme tercihlerini neye göre yapacakları konusunda daha az bilgiye sahipler. Peki yerel tercihlerde nelere dikkate etmek gerekiyor? İşte tüm detaylar:
-Öncelikle bir aday yerel yerleştirmede en çok 5 tercih yapabiliyor.
-İkinci olarak yerel tercihlerin ilk 3’ünün adayın kendi tercih bölgesinden olması gerekiyor.
-Üçüncü kural ise yerel tercihlerde bir okul türünden azami 3 okul seçebilmek. Yerel yerleştirmede farklı 3 farklı okul türü var. Bunlardan ilki sınav kapsamına alınmayan Anadolu liseleri, diğeri sınav kapsamının dışında tutulan Anadolu İmam Hatip liseleri ile mesleki ve teknik Anadolu liseleri. İşte bu 3 okul türünün herhangi birinden 3 okuldan fazla tercih yapılamıyor.
-Eğer tercihler 5’e tamamlanacaksa 3’ünü bir okul türünden 2’sini ise diğer bir veya iki okul türünden seçmek gerekiyor. Buradaki kombinasyonu 2-2-1 şeklinde de yapabilirsiniz. Sadece 4 ve 5 okulun aynı tür olmaması gerekiyor.
-Dördüncü bir kural ise adayların 5 tercihin tamamını yapmak zorunda olmamaları. Adaylar yerel yerleştirmede tüm tercihleri doldurabilecekleri gibi tek tercihle de işlemi tamamlayabiliyorlar. Ancak açıkta kalma ihtimaline karşı 5 tercihi de doldurmakta yarar var.
ÖNCELİK SINAVLI OKULLARDA OLACAK
Eğer bir aday sınava girmiş ve merkezi yerleştirme tercihi yapmışsa önce sistem onu bu tercihlerinden birine yerleştirmeye çalışıyor. Eğer aday puanla bir okula yerleşmişse sistem onun yerel tercihlerine ve yapmışsa pansiyonlu okul tercihlerine bakmıyor. Bu işlemi yaparken merkezi sınav için yapılan 10 tercihin tamamını sistem sorguluyor. Eğer yerleştirmişse işlem yerleşilen okul itibariyle tamamlanıyor. 10 tercihin hiçbirine yerleşecek kadar puan ve yüzdelik dilime sahip değilse sistem bu sefer öğrencinin yerel yerleştirme tercihini ilkten sona doğru sorgulamaya başlıyor.
