Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye’nin yeni yönetimi, ilk olarak halkın can ve mal güvenliği ile kamu malının korunmasına yönelik tedbirler aldı. Bu kapsamda devlete ait silahları elinde bulunduranlar ve bu silahları ilgili makamlara teslim etmeyenlere, rastgele ateş edene, devlet malı ile motorlu araç ve makine çalana çeşitli hapis cezaları getirildi.
Devrik rejimin başlıca gelir kaynaklarından olan uyuşturucu imalatına yönelik operasyonlara yoğunlaşan Suriye yeni yönetimi, başkent Şam, Lazkiye, Humus ve Halep illerinde çok sayıda noktaya baskınlar düzenledi.
Baskınlarda, uyuşturucu maddeler ile imalatında kullanılan ekipmanlar ele geçirildi ve imha edildi. Devrik rejimin ordusundaki asker, polis ile ordu ve emniyet bürokrasisinden binlerce kişi, Suriye yeni yönetiminin açtığı “kimlik tespiti ve uzlaşı” merkezlerine silahlarını teslim etti.
SİLAHLI GRUPLAR SAVUNMA BAKANLIĞI ÇATISINDA TOPLANDI
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile bir araya gelen Baas rejimini deviren silahlı gruplar, “kendilerini feshetme ve Savunma Bakanlığı çatısı altında birleşme” konusunda anlaşmaya vardı. Suriye yönetimi, silahlarını teslim etmeyen ve aralarında çeşitli savaş suçlularının da bulunduğu devrik rejim güçlerine yönelik operasyonlarına hız verdi.
Başkent Şam başta olmak üzere Humus, Lazkiye, Tartus, Halep ve Hama illerinde çok sayıda devrik rejim unsuru etkisiz hale getirildi. Suriye’de devrik Baas rejiminin işlediği savaş suçlarının öne çıkan isimlerinden Şebbiha elebaşı Şuca el-Ali de Humus ilinde güvenlik güçleriyle girdiği çatışmada öldürüldü.
İSTİHBARAT YENİDEN YAPILANDIRILDI
Suriye Genel İstihbarat Başkanı Enes Hattap, devrilen rejimin güvenlik kurumlarının 50 yıldan fazla süre halka eziyet ettiğini belirterek, kurumun asli amaçları çerçevesinde yeniden yapılandırılacağını bildirdi. Suriye’de Beşşar Esed rejiminin 8 Aralık’ta devrilmesinin ardından oluşan belirsizlik nedeniyle kapanan üniversiteler de, eğitim ve öğretime yeniden başlandı. Askeri Operasyonlar İdaresi, Rakka’nın güneyinde ilerleyerek terör örgütü PKK/YPG işgalindeki 2 petrol sahasının kontrolünü ele geçirdi. Suriye’de geçici hükümetin İçişleri Bakanlığına bağlı olarak açılan Göç ve Pasaport Dairesi yeniden hizmet vermeye başladı.
Rejiminin devrilmesinin ardından Şam Uluslararası Havalimanı yeniden faaliyete geçerken Suriye Hava Yollarına ait yolcu uçağı, yeni dönemde Şam Uluslararası Havalimanı’ndan ilk seferini Halep’e düzenledi. Türk Hava Yollarının (THY) 12 yıl sonra Suriye’ye ilk seferini gerçekleştiren uçağı, Şam Uluslararası Havalimanı’na iniş yaptı.
ŞAM’DAKİ İLK YABANCI DEVLET ADAMI BAKAN FİDAN
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Baas rejiminin devrilmesinin ardından Şam’ı ziyaret ederek yeni yönetimle görüşen ilk yabancı devlet adamı oldu. Fidan, Ahmed Şara ile ortak basın toplantısı düzenledi. vBirleşmiş Milletler (BM) Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barro, Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Muhammed bin Abdurrahman Al Sani, İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares, Norveç Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide, Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan Al Suud, Almanya Kalkınma Bakanı Svenja Schulze, Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safedi, Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa, ABD Dışişleri Bakanlığı Yakın Doğu İşlerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Barbara Leaf, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrentyev ile Putin’in Orta Doğu ve Afrika Özel Temsilcisi ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov, Arap Birliği Genel Sekreter Yardımcısı Husam Zeki, Irak İstihbarat Servisi Başkanı Hamid el-Şatri, Libya İletişim ve Siyasi İşlerden Sorumlu Devlet Bakanı Velid el-Lafi, Lübnan’daki Dürzi lider Velid Canbolat, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Başsavcısı Kerim Han, Şam’ı ziyaret ederek Şara ve yetkililerle görüşen isimler oldu.
Beşşar Esed döneminde Suriye’ye yaptırım kararlarını devreye sokan Batılı ülkeler, Şam yönetimine kapsayıcı, temel hak ve hürriyetlere riayet eden şeffaf bir yönetim modeli uygulanması durumunda yaptırımları tedricen kaldırmayı vadetti. Bu çerçevede ABD ve Avrupalı devletler bazı yaptırımları yumuşatan adımlar attı.
GEÇİŞ DÖNEMİNİN ANA HATLARI
İlk etapta ülkede geçici yönetim kurulurken çok sayıda bakanlık için atama yapıldı. Bu isimlerin önemli bölümü, İdlib’deki sivil idarede deneyimi olan isimlerden seçildi. Suriye’de yeni yönetimin lideri Ahmed Şara geçiş döneminin cumhurbaşkanı ilan edildi. 2012 yılı anayasası yürürlükten kaldırılırken devrik rejime bağlı ordu, güvenlik birimleri ve parlamento feshedildi; 8 Aralık Suriye’nin milli bayramı ilan edildi. Şara, Suriye’nin çeşitliliğini yansıtan kapsamlı bir geçiş hükümeti oluşturup ülke içinde ve dışındaki tüm Suriyeliler için geleceklerini özgürce, onurlu şekilde, dışlama veya ötekileştirme olmayan bir Suriye inşa etme sözü verdi.
Buna göre, Suriye halkının çeşitli kesimlerinin katılımıyla ulusal konferans için bir hazırlık komitesi kurulması, konferansın sonunda anayasa bildirgesi yayımlanması kararlaştırıldı. Cumhurbaşkanı Şara, Suriyelilerin yarısının ülke dışında bulunduğunu ve birçok kayıt dışı doğum ve ölüm olduğundan hareketle, ülkedeki seçimlerinin 4-5 yıllık bir takvimde yapılmasını öngördüklerini duyurdu.
